བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ངོ་སྤྲོད།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་རྒྱ་ནག་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་མིས་བོད་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཨ་མདོ་དང།ཁམས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་བཙན་འཛུལ་དཔུང་བསྐྱོད་ཀྱིས་ཆབ་མདོའི་བར་དྲག་པོའི་བཙན་བཟུང་བྱས་པ་དང། ཕྱི་ལོ ༡༩༥༡ ལོར་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་བཙན་འོག་ཏུ་བཞག་སྟེ་བོད་ས་ཡོངས་རྫོགས་བཙན་བཟུང་བྱས་པའི་རྗེས་འབྲེལ་ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ལོར་བོད་མིའི་གྱེན་ལངས་ཞི་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་དྲག་གནོན་འོག་རྩ་མེད་བཏང་ཞིང། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང། ཁོང་གི་ཕེབས་རྗེས་སུ་བོད་མི་ ༨༠༠༠༠ ཙམ་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ནང་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་དགོས་བྱུང་།བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་ད་དུང་མུ་མཐུད་འབྱོར་བཞིན་ཡོད་པ་དང།ད་ལྟའི་ཆར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གྲངས་འབོར་ ༡༡༡༢༠༠ ལྷག་ཙམ་ཟིན་གྱི་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༤ ཉིན་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་མཆོག་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་མ་སུ་རིར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་ཉིད་དབུ་འཛུགས་བསྐྱངས་པ་དང། དེ་ནི་དེ་སྔ་རང་བཙན་ཡིན་སྐབས་ཀྱི་བོད་གཞུང་དེ་ཉིད་རྒྱ་གར་ནང་གནས་སྤོ་གནང་བའི་ངོ་བོར་གྲུབ་ཡོད་ཅིང། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ཟླ་ ༥ པའི་ནང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་བཞུགས་སྒར་དྷ་རྨ་ཤཱ་ལཱ་སྤོ་བཤུག་གནང་བ་རེད། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་འདི་ནི། བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་སུ་གནས་པའི་བོད་མི་ཚོས་རང་གི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ངོ་བོ་མཚོན་པའི་གཞུང་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ད་ཆ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་གྲོས་ཚོགས་ཁག་གིས་ཀྱང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡང་དག་པར་མཚོན་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་གཞུང་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།
བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་གསར་འཛུགས་བསྐྱངས་པ་ནས་བཟུང་བསྒྲུབ་བྱའི་དམིགས་ཡུལ་གཉིན་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་ནི། བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བའི་བདེ་དོན་ལ་གཟིགས་སྐྱོང་གནང་རྒྱུ་དང་། གཞི་རྩའི་བོད་ཀྱི་རང་དབང་སླར་གསོ་གནང་རྒྱུ་བཅས་ཡིན། བདེ་དོན་གྱི་ལས་གཞིའི་རྣམ་གྲངས་གཙོ་བོ་ནི། བོད་མི་མང་གི་ཤེས་ཡོན་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་དང་། མང་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་སྲ་བརྟན་འཛུགས་རྒྱུ། བོད་མི་རྣམས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་རོགས་རམ་ལ་བརྟེན་མི་དགོས་པར་རང་ཁ་རང་གསོ་ཐུབ་པའི་སྤོབས་ཉམས་ལྡན་པའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡོང་ཐབས་འབད་བརྩོན་གནང་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།
མང་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་སྲ་བརྟན་འཛུགས་རྒྱུ་དེ་ནི་མ་འོངས་བོད་གསར་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་གྲ་སྒྲིག་ལས་དོན་ཞིག་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་ཡོད་ཅིང་། དེའི་འཕེལ་རིམ་ནང་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་ཟླ་བ་ ༩ ཚེས་ ༢ ཉིན་བོད་མི་མང་སྤྱི་མཐུས་ལྷན་ཚོགས་དབུ་བརྙེས་པ་དང་། སྐབས་རེ་སྤྱི་མཐུས་རྣམས་དང་། བཀའ་བློན་དྲུང་ཆེ་བཅས་འདུས་པའི་ཆེས་མཐོའི་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ཞེས་འཚོག་སྲོལ་དར་ཡོད་ཅིང་། དུས་ཕྱིས་སུ་ཆེས་མཐོའི་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་དེ་ཡང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་བོར་འཚར་ལོངས་ངེས་ཅན་ཞིག་བྱུང་སྟེ་བོད་མི་མང་སྤྱི་མཐུས་ལྷན་ཚོགས་དང་། གྲོས་ཚོགས་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་ཞེས་འབོད་སྲོལ་བྱུང་བ་རེད།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་དེ་བས་ཀྱང་ཟབ་བརླིང་ངང་མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་ཡར་རྒྱས་དང་། བརྟན་ཚུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་གནང་མཛད་ཐོག སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་གྲངས་འབོར་ཡང་ ༤༦ བར་སྤར་ཆ་གཏན་འབེབས་བསྐྱངས་པ་དང་འབྲེལ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཟིན་བྲིས་གསོལ་སྩལ་བདད་པ་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ། གྲོས་ཚོགས་ན་འཛིན་སྐྱོང་གི་འགན་འདིན་བཀའ་བློན་རྣམས་བསྐོ་འེམས་གནང་རྒྱུའི་འགན་དབང་ཆ་ཚང་བཞེས་རྒྱུ། དེ་བཞིན་བཀའ་བློན་རྣམས་ནས་གྲོས་ཚོགས་ལ་འགན་ཁུར་བའི་ཐོག་ནས་ལས་དོན་སྙན་སེང་དང་། དྲི་བར་གསལ་བཤད་ལན་འདེབས་གནང་དགོས་པ། དེ་མཚུངས་བོད་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་དང་འགལ་བའི་དྲང་བདེན་མིན་པའི་ཐག་གཅོད་རིགས་གནང་ཚེ། མི་མང་ནས་ཞུ་གཏུགས་བྱ་ཡུལ་བོད་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་བཅས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་བསྐྲུན་ཏེ་མང་གཙོའི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་ཚང་བ་བཟོས་གནང་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་བཞིན་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནས་སླར་ཡང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་བསྐྱར་བཅོས་གནས་སྟེ། བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་བཙན་བྱོལ་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་ནས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་བྱ་རྒྱུ་དང་། བདམས་ཐོན་བྱུང་བའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པས་ཕྱག་སྦྲེལ་བཀའ་བློན་བདུན་ལས་མི་མང་བ་ཞིག་འོས་འཛུགས་དང་འབྲེལ། དེ་དག་ལ་སྤྱི་འཐུས་ངོ་ཡོད་རྩ་འབོར་གྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༥༠ ཡན་གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་འཐོབ་དགོས་པའི་སྒྲིག་གཞི་གསར་དུ་བསྣན་ཡོད།
དེ་ལྟར་མི་མང་ནས་ཐད་ཀར་འོས་བསྡུ་བྱེད་པའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༥ ཉིན་ལས་ཁུར་དང་།གསར་རྒྱའི་དམ་འབུལ་ཞུས་རྗེས་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་ཞུ་སྒོ་རྣམས་དབང་ལུང་སྒྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།
ད་ཆར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་ཉིད་མཚན་དོན་མཚུངས་པའི་གཞུང་ཞིག་གི་ངོ་བོར་ལས་དོན་གནང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེར་ལས་ཁུངས་མ་ལག་དང་། རང་དབང་ལྡན་པའི་སྡེ་ཚན་ཁག་བཅས་མང་གཙོའི་སྲིད་གཞུང་གི་ཁྱད་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཚང་ཡོད། འོང་ཀྱང་མ་འོངས་པར་བོད་ནང་རང་དབང་སླར་གསོ་འཐོབ་པའི་སྐབས་སུ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་དག་བོད་ནང་གནས་སྤོ་བྱ་རྒྱུ་མིན་གཤིས། མ་འོངས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་སྟོན་དང་། རྩ་ཁྲིམས་སྙིང་དོན་ནང་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་མཆོག་ནས། བོད་ལ་རང་དབང་སླང་གསོ་བྱུང་མཚམས་སུ། ད་ལྟའི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་འདི་ཕྱིར་བསྡུ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་དང་། དེ་བཞིན་བར་རྒལ་གྱི་སྲིད་གཞུང་ཞིག་འཛུགས་རྒྱུ་དང་། སྲིད་གཞུང་དེའི་འགོ་འདོམས་སུ་སྲིད་འཛིན་གཅིག་བསྐོ་གཞག་སྩལ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསལ་པོར་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། བར་བརྒལ་གྱི་སྲིད་འཛིན་དེར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་དབང་ཡོངས་རྫོགས་རྩིས་སྤྲོད་གནང་རྒྱུ་དང་། སྲིད་འཛིན་དེའི་གཙོ་སྐྱོང་འོག་ལོ་གཉིས་ནང་ཚུད་རྒྱལ་ཡོངས་འོས་བསྡུ་ཆེན་མོའི་ལམ་ནས་གཞུང་གསར་པ་འཛུགས་རྒྱུ་དང་། དེར་བར་བརྒལ་གྱི་སྲིད་འཛིན་གྱི་དབང་ཆ་རྩིས་སྤྲོད་གནང་རྒྱུ་བཅས་ཡིན།།